TY - JOUR ID - 99143 TI - گنبد حرم مطهر امام رضا علیه السلام JO - آستان هنر JA - ASH LA - fa SN - AU - لباف خانیکی, رجبعلی AD - باستا نشناس، مدیرکل اسبق میراث فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی. Y1 - 2018 PY - 2018 VL - 7 IS - شماره 22 SP - 18 EP - 25 KW - حرم امام رضا (ع) KW - گنبد طلا KW - آستان قدس رضوی DO - N2 - روضه یا مدفن امام رضا (ع)، هستۀ اولیۀ حرم مطهر رضوی، همواره مورد توجه و توسّل خاص شیفتگان و به تبع متولیان و معماران وهنرمندان بوده است. قداست و کارکرد آن مکان معنوی ایجاب کرده که ضمن مراقبت از آن، سعی شود بهترین و والاترین جایگاه و شرایط را به لحاظ موقعیت، ایستایی و تزیینات داشته باشد. بنابراین در طول زمان بناهای جانبی مرتبط با آن گسترش یافته، استحکام آن تأمین شده و در زینت بخشی آن متناسب با شرایط زمان اقدام کافی و وافی صورت گرفته است، اما به نظر می رسد که ملاحظۀ جایگاه آن در مجموعه از اولویت خاص برخوردار بوده و با ارتفاع گنبد فراز مرقد امام (ع) آن مقصود حاصل و روضۀ مطهر در میان بناهای پیرامونی برجسته شده است. امتیاز و اشراف گنبد زمانی ضرورت یافته که ساخت بناهای دیگر در مجاورت حرم مطهر آغاز شده و ارتفاع برخی از آن ها مثل گنبد و ایوان های مسجد گوهرشاد و گنبد دارالسیاده بر بلندای حرم پیشی گرفته و از شأن و منزلت حرم مطهر کاسته است. از زمانی که گنبد مرتفع دوپوشه ای بر فراز روضۀ مطهر ساخته شده، گنبد نماد مجموعه معماری آستان قدس رضوی و نقطه عطف و توجه شیفتگان و مؤمنان گردیده و روز به روز بر شکوه و جلال آن افزوده شده است. چگونگی تغییر شکل قطعی گنبد حرم مطهر با اینکه بسیار اهمیت داشته، به دلایل نامشخص در تاریخ آستان قدس رضوی ناگفته و نانوشته مانده است. در این مقاله کوشش خواهد شد ضمن مروری بر سیر تحول گنبد و حرم مطهر، زمان و چرایی شکل گیری گنبد مطهر به فرم کنونی آن بیان شود. UR - https://www.astanehonar.ir/article_99143.html L1 - https://www.astanehonar.ir/article_99143_d41c3734dbeb7d8224c19eb5b62049b9.pdf ER -