موسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر4شماره 920140823درب طلا و نقره پیش روی مبارک، موجود در موزۀ مرکزی آستان قدس رضوی81696690FAحمید رضا کریمیکارشناس موزهJournal Article20191126با دقّت در هنر صنعتگران که در ساختن در بهای طلا و نقره و چوبی حرم مطهر امام رضا(ع) مشهود است، درمی یابیم که در ساختن یک درب علاوه بر استمداد گرفتن از ذوق و مهارتهای هنری، به جنبه های معنوی آن اعم از حدیث و روایت در منزلت اهل بیت(ع) و امام شناسی و آیاتی که در شأن و مقام ائمۀ طاهرین(ع) آمده است، استفاده نموده اند. همچنین به استفاده از اشعاری که موجب تعالی روح است، توجّه کافی و وافی شده است. علاوه برآن نشان م یدهد که اکثر سلاطین و بزرگان کوشیده اند به هر نحوی خود را جزو نوکران حضرت قلمداد کنند و برای توشۀ آخرت خود سوسوی امیدی بفرستند که در این هنر به تمام این ابعاد توجّه شده است. از آن جمله، درب طلا و نقره کاری شدۀ موجود در موزۀ آستان قدس رضوی است که در سال ۱۲۷۲ قمری به دستور ناصرالدین شاه قاجار و در زمان نایب التّولیۀ وقت، مرحوم میرزا محمّد حسین عضدالملک قزوینی، طلا و نقره کاری و یک سمت آن مجدّدا در دورۀ پهلوی اوّل در سال ۱۳۱۷ شمسی نقره کاری شده است. این درب اوج هنر هنرمندانی است که با وجود سختی کار با فلز، از آن ظری فترین آثار معرق و منبت را ساخته اند.https://www.astanehonar.ir/article_96690_a4a49bd480c35f7530dffe6cf420a73a.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر4شماره 920140823بررسی سجّادۀ محرابی درختی موزۀ فرش آستان قدس رضوی (با نگاهی به سجاده های شاخص دوران صفویه)182996693FAحسین کمندلوعضو هیأ تعلمی گروه فرش، دانشکدۀ هنر سمنانJournal Article20191126در هنر ایرانی دستبافت های متفاوتی در طول تاریخ تولید شده است، زیراندازهای کوچک و بزرگ، سفرۀ نان، نمکدان، خورجین و... از جملۀ این آثار بوده اند. بیشتر این دستبافت ها جنبۀ کاربردی داشته و در طول روز توسّط مردم ایران زمین مورد استفاده قرار می گرفته است. در بین این آثار، هنرمندان ایرانی از قرون اوّلیۀ اسلامی زیراندازی خاص، برای برپایی نمازهای روزانۀ خود ابداع نمودند که مورد توجّه خریداران قالی قرار گرفت، به طور یکه جغرافی نویسان عرب که در قرون اوّلیۀ اسلامی به ایران آمدند در کتاب هایشان اشاره ای به این آثار داشته اند. متأسّفانه هیچ سجاده ای از قرون اوّلیۀ اسلامی تا دوران صفویان باقی نمانده است. شاید بتوان سجاده هایی را در نگاره های تیموری مشاهده نمود که شخصیت های مذهبی بر آن نشسته و در حال عبادت هستند. خوشبختانه از دوران صفویان آثار شاخصی به جای مانده است، که برخی از آ نها از برترین آثار هنر فرشبافی ایران هستند، دو نمونه از این دستبافت ها در حال حاضر در گنجینۀ فرش آستان قدس رضوی نگهداری می گردد، یکی از آنها به دست هنرمندان کرمانی و دیگری توسّط بافندگان تبریزی بافته شده است. الگویی که برای سجّادۀ بافت تبریز به کاررفته است، مشابه بسیاری از آثار شاخص عصر صفوی است که در این مقاله به اختصار آنها را معرّفی می کنیم و در پایان نیز سجاده ای که در این گنجینه نگه داری می شود<br /> به اجمال معرّفی می گردد.https://www.astanehonar.ir/article_96693_91b11f11b0ea64495abc360ff4dc3e6d.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر4شماره 920140823قرآ نهای چاپی نفیس کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی304196694FAرسول سعیدی زادهکارشناس ارشد الهیات و پژوهشگر بنیاد پژوه شهای اسلامی آستان قدس رضویJournal Article20191126قداست و اهمّیت ویژۀ کتاب آسمانی قرآن کریم در میان ایرانیان، سبب پیوند ریشه دار تاریخِ چاپ با چاپ و نشر کتاب مقدّس گردید، هما نگونه که ظهور صنعت چاپ توسّط گوتنبرگ نیز همزمان با چاپ و نشر انجیل مسیحیان بود. تاریخ چاپ در ایران با نشر قرآن مجید پیوند ناگسستنی پیدا<br /> نموده است و بدون بررسی تاریخی قرآن های سنگی چاپ شده در چاپخانه های تهران، تبریز و شبه قارّه، اظهار نظر دربارۀ تاریخ تحقّق صنعت چاپ در ایران غیر عملی، بلکه غیر ممکن می نماید. در پژوهش حاضر سعی بر معرّفی ۲۵ نسخه از قرآن های نفیس چاپی موجود در مخزن چاپی و بخش چاپ سنگی کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی، همراه با تصاویر تعدادی از آنها، به ترتیب قدمت تاریخ چاپ، شده است.https://www.astanehonar.ir/article_96694_80202c18132f17b244f62132bf2099f0.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر4شماره 920140823مقرنس کاری در حرم امام رضا (ع) به روایت اسناد424596695FAاعظم نظرکردهکارشناس نمای هسازی اسناد مرکز اسناد آستان قدس رضویJournal Article20191126یکی از عناصر تزیینی معماری که در زیباسازی بناهای ایرانی به خصوص مساجد و مقبره ها نقش مهمّی دارد، مقرنس کاری است. این عنصر معماری و تزیینی در دوران معماری اسامی، چه از لحاظ کثرت استعمال و چه از نظر تعدّد و مواد و چه از جهت وسعت عالم اسلام اهمیت به خصوصی دارد و شاید به علّت همین شرایط بوده است که این تزیین را روشی اسلامی دانسته اند. در آرشیو مدیریت اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی، ۶۳ سند با موضوع مقرن سکاری های قسمت های مختلف حرم مطهّر وجود دارد که درقالب دفاتر روزنامچۀ تعمیرات، قبض وصول پرداخت حق الزحمۀ معماران وکاشی کاران، برات های هزینه، صورتهای جمع وخرج، دفاتر توجیهات و قراردادهای استیفانامچه تنظیم شده است. قدیمی ترین تاریخ موجود در این اسناد مربوط به سال ۱۱۴۷ ق. و دورۀ افشاریه است. اسناد این مجموعه یکی از منابع مفید اطّلاعاتی است که نکات ارزنده ای را در زمینۀ معماری مقرنس های زیبا و هنرمندانۀ حرم رضوی به پژوهشگران و علاقه مندان در این زمینه می آموزد.https://www.astanehonar.ir/article_96695_5c5db7674c84ff216f0892fdb17ec2d9.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر4شماره 920140823خوانچه های جواهرات حرم مطهّر رضوی466396696FAعلی اخوان مهدویپژوهشگر بنیاد پژوه شهای اسلامی آستان قدس.Journal Article20191126خوانچۀ جواهرات حرم مطهّر، بعضی از جواهرات و زینت آلات و اشیای قیمتی مانند گردنبندها، دستبندها، شمشیرها، خنجرهای مرصّع و ادوات گوناگون تقدیمی سلاطین و بزرگان که در خزانۀ آستان قدس نگهداری می شده است را تشکیل می دهد. اشیای فوق به دلایل حفظ و نگهداری، در داخل خوانچه هایی با قاب شیشه ای برای زینت حرم مطهّر بر دیوارهای چهار طرف بقعه قرار دارد (ادیب هروی، ۳۴۵ ؛ مؤتمن، ۳۵۲،۳۵۱ ؛ عطاردی، ۱/ ۴۸۱ ). این اشیا زیر کتیبۀ سورۀ جمعه «یسبح لله » با خط علیرضا عباسی نصب بوده است (ادیب هروی، ۳۴۵ ). خوانچه عبارت است از: خوان کوچک، سفرۀ کوچک و یا طبق چوبی یا فلزی کوچک که در آن انواع خوردنی ها، پول یا اشیای قیمتی می چینند (دهخدا، ذیل خوانچه؛ انوری، همان). جواهر هم به فلزات و سنگهای گرانبها که از آنها منفعتی برآید همچون الماس و یاقوت و لعل و... گفته می شود (دهخدا، ذیل جواهر)، همچنین جواهرسازی عبارت است از هنرهای تزیینی و صناعی کهن ایرانی. جواهرساز با بهره گیری از سنگهای قیمتی مانند فیروزه، عقیق، زمرد، یاقوت، مروارید و فلزاتی گرانبها همچون طلا و نقره و اشیای دیگری چون عاج، صدف و حلزون زیو رآلاتی<br /> مانند گردنبند، گوشواره، انگشتر، النگو، بازوبند، سنجاق و زنجیر می سازد (رامین، ذیل جواهرسازی). همچنین در معماری سنّتی اصطلاح خوانچه به تنهایی و نیز با پسوندهایی به کار رفته است؛ هرچند که در حال حاضر کاربرد ندارد ولی به تعریفی کوتاه از آنها می پردازیم. خوانچه به معنی گون های دیگر از آسمانۀ دوم (سقف دوم) است که از آسمانۀ اصلی آویخته می شود (پیرنیا، ۵۸۳ ) و یا سقف آویخته ای که برای دهانه های<br /> بزرگ از طاق می آویزند .https://www.astanehonar.ir/article_96696_f9e9548bbba07a9bc19263b24520988e.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر4شماره 920140823یک تصویر و چند نکته دربارۀ گنبد سقاخانه646596697FAبهزاد نعمتیJournal Article20191126https://www.astanehonar.ir/article_96697_db76d0818197e79e272e62765c2ba12a.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر4شماره 920140823هنرمند ایرانی، گذشته، آینده سخنرانی آیدین آغداشلو در نگارخانه رضوان687796698FAJournal Article20191126https://www.astanehonar.ir/article_96698_0e0f83cfe7d2b9d80ff1de45a1fa586a.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر4شماره 920140823هنر موجود، هنر موعود گفتگو با فردین خلعتبری پیرامون موسیقی مذهبی788396699FAJournal Article20191126https://www.astanehonar.ir/article_96699_4967a758ce83c3639691ed61157823d2.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر4شماره 920140823حرم مطهّر رضوی، بنایی منحصربه فرد در دنیای اسلام848796700FAJournal Article20191126https://www.astanehonar.ir/article_96700_ae84fe29c745709c7010d48f55352a4a.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر4شماره 920140823اسناد تصویری آستان قدس رضوی از دورۀ قاجار تا به امروز889596701FAمهدی حسامیکارشناس عکس و کارشناس مسئول بخش اطلا عرسانی مدیریت امور اسناد و
مطبوعات آستان قدس رضویJournal Article20191126 <br /> عکس ها از جمله اسناد مهم در تحقیقات تاریخی به شمار می روند و تمامی مراکز اسناد به عنوان یکی از انواع با ارزش سندی به جمع آوری، نگهداری و ساماندهی آن می پردازند. در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس از دهه های قبل، نگهداری عکس های تاریخی معمول بوده است. هر چند که سابقۀ رسمی نگهداری عکس ها به سال ۱۳۷۶ ، همزمان با تشکیل ادارۀ اسناد برمی گردد. در این مقاله با بررسی سابقۀ ورود عکس ها به کتابخانۀ مرکزی آستان قدس و پیشینۀ نگهداری آن ضمن دوره بندی تاریخی و منشابندی ورود عکس های اوّلیه به کتابخانه، به چگونگی گسترش حوزۀ موضوعی عکس ها به عنوان یکی از اسناد مهم تحقیقات تاریخی در مرکز اسناد آستان قدس رضوی پرداخته شده است. درادامه، آیین نامه، کاربرگه ها و تجارب حاصله در قالب بررسی روند تاریخی از اواخر دورۀ قاجار تا زمان حال، مورد بررسی قرار گرفته است.https://www.astanehonar.ir/article_96701_70bd069394b50ef1513e9ae6d1833d78.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر4شماره 920140823قدیمی ترین تصاویر بارگاه امام رضا علیه السّلام در «نخستین روزنامۀ سفر در ایران»969896702FAسید مهدی قطبیکارشناس تالار مطبوعات آرشیوی سازمان کتابخان هها موز هها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و
کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسیJournal Article20191126https://www.astanehonar.ir/article_96702_e3cb1198d9e2316a225359ef8d77c6ce.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر4شماره 920140823کاشی سنجری به روایت استاد محمود معاونی نوغانی10010596703FAغلامرضا آذری خاکسترکارشناس ارشد تاریخ و تمدّن ملل اسلامی. کارشناس مطالعات واحد وقف مرکز اسناد آستان قدس رضویJournal Article20191126https://www.astanehonar.ir/article_96703_77e22ec55c5c544d7ce5a42abc6de883.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر4شماره 920140823یادنام ... معماری از تبارشهرستانی ها سیدمحمّدعلی شهرستانی (۱۳۱۱ - ۱۳۸۹ ش)10710796704FAسید حسن حسینیکارشناس ارشد تاریخ و پژوهشگر گروه تراجم و انساب بنیاد
پژوهش های اسلامی آستان قدس رضویJournal Article20191126https://www.astanehonar.ir/article_96704_cd99b009641c0293ae4ce89470043ae1.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر4شماره 920140823خطّاط کتیبه های ضریح چهارم حرم رضوی نجفی زنجانی- احمد ( ۱۲۸۷ - ۱۳۶۱ ش).10810996705FAابوالفضل زارعیکارشناس ارشد جغرافیا، پژوهشگر بنیاد پژوه شهای اسلامی
آستان قدس رضوی.Journal Article20191126https://www.astanehonar.ir/article_96705_e30302e443ff40217187c707d923ec5a.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر4شماره 920140823مردی از جنس شعر و هنر علی اصغر بنایی معمار یزدی (۱۲۸۷ - ۱۳۶۱ ش).11011196706FAسید رضا صداقت حسینیکارشناس ادبیّات فارسی و پژوهشگر.Journal Article20191126https://www.astanehonar.ir/article_96706_637540b1ca431070f480fc41a4d6160d.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر4شماره 920140823سپید بال رتبۀ سوم در اوّلین جشنوارۀ داستان های رضوی کبوتر حرم (1384)11311496707FAJournal Article20191126https://www.astanehonar.ir/article_96707_02aff3212877874905ecebcb12947d29.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر4شماره 920140823سردستۀ لشکر پیرزنها مریم تاراسی- زنجان شایستۀ تقدیر در پنجمین جشنوارۀ داستان های رضوی کبوتر حرم ۱۳۸۸11511696708FAJournal Article20191126https://www.astanehonar.ir/article_96708_b33abe7a8b6b0d1b6fc582926cb944cb.pdf