تحلیل و بررسی نشانه های تصویری و ساختار کاشی های ازارۀ حرم امام رضا (ع) با استفاده از روش نشانه شناسی پیرس

کاش یکاری حرم امام رضا (ع)، بی شک هنری فاخر و عظیم در این سرزمین است. یکی از خصوصیات و جلوه های این بنای مقدّس و ارزشمند، کاشی های ازاره با ساختار هشت ضلعی و هشت پر است. به کارگیری نقوش و نشانه های تصویری بامعنا و مفاهیم، حایز اهمیت و درخور تفسیر است. تلفیق نقوش و نشانه های شمایلی و نمادین در کاشی های حرم مقدّس به نحوی است که در نگاه اوّل نمی توان میان آ نها تمایز قایل شد، امّا با مطالعه و بررسی نشانه های تصویری و جزییات آن در این کاشی ها، می توان معنای آنها را دریافت. هدف از این مقاله، مطالعه و تحلیل نشانه های تصویری موجود در کاشی ها، پی بردن به رمزها و معناهای آن و ارتباط میان آنها با استفاده از روش نشانه شناسی پیرس است. به کارگیری یک الگوی نشانه شناختی در این تحقیق می تواند روشی بدیع در واکاوی و یافتن ارتباط بین نشانه های تصویری و مورد تأویلی آنها باشد. بنابر یافته های تحقیق، نشانه های تصویری در کاشی ها شامل انواع شکل های هشت پر، نگاره های اسلیمی و ختایی، بته جقه و سرو و همین طور ساختار شکلی متنوع با معنای نمادین است. این نشانه ها بدین لحاظ اهمیت دارد که با وجود شباهت و تکرار فرم ها در عناصر تصویری کاشی ها، دارای مفاهیم سمبلیک بسیار و ارتباط میان دال و مدلول ها است. در مقالۀ پیش رو، سعی در رسیدن به پاسخ این سؤالات است: 1-عناصر تصویری در کاش یهای ازارۀ حرم امام رضا (ع)، بر چه معنایی دلالت دارند؟ 2- براساس روش نشانه شناختی، تصاویر کاشی ها جزو کدام دسته از نشانه ها هستند؟
-3 ساختار شکلی و تصویری کاشی ها کدام است؟ این مقاله به روش توصیفی– تحلیلی انجام شده، تحلیل از نوع کیفی و مقایسه ای بوده، اطلاعات لازم نیز از منابع کتابخانه ای و مشاهدۀ آثار، جمع آوری شده است.