چگونگی وارسی پنج برگ وقفی قرآن بایسنغری در کتابخانه آستان قدس رضوی به استناد مهرها و عرض دیدها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

چکیده

بر پنج برگ از قرآن بایسنغری مهرها و عرض دیدهایی است که به استناد کهن ترین شان این پنج برگ دست کم از سال 1196 ق در این مجموعه موجود بوده است. این نکته نشان می دهد این برگ ها پیش از انتقال برگ های بقعۀ امام زاده ابراهیم، مستقیماً بر حرم امام رضا(ع) وقف شده و دست کم پس از انتقال شان از سمرقند به خراسان سرگذشتی متفاوت داشته اند. بررسی مهرها و عرض های ثبت شده بر این برگ ها نشان می دهد در کتابخانۀ آستان قدس رضوی دو روش برای وارسی نسخه ها رایج بوده است: نخست وارسی درونی کتابخانه که اغلب بدون ضرب مهر رسمی است، دو دیگر وارسی رسمی و فهرست برداری نسخه ها که با حضور متولی یا نمایندۀ او انجام می شده است. عالوه بر این، سه گونه مهر در این میان به کار رفته که عبارت است از مهر مخصوص متولی، مهر مربوط به وارسی غیررسمی کتابخانه و مهر وقف. فرم مهرهای ضرب شده بر این پنج برگ نیز بسیار متنوع است و سیر تحول روشنی از سنت حکاکی و مهرکنی مشهد در عصر قاجار را نشان می دهد.