تاملی بر ویژگی های هنری خط بایسنغری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

خوشنویس

چکیده

یکی از اقلام معروف خوشنویسی ایران، قلم محقق است که ویژگی هایی چون استواری، وضوح و صلابت دارد. در این قلم از یک سو حروفِ فشرده در محدودۀ اطراف خط کرسی « و «الف » و «لام »های بلند، صورتی استوار می سازد و از سوی دیگر ضرباهنگ مورب و موازی حروف مرسل و دوایر، خط را متحرک و پویا م یکند. از دیگر ویژگ یهای قلم محقق وضوح و روشنی آن است؛ ویژگ یای که گویا علت نا مگذار یاش نیز بوده است. قلم محقق علاوه برویژگی های ذاتی شکل حروفش بسته به سبک خطاطان بزرگی چون یاقوت مستعصمی، ارغون کاملی، احمد ابن سهروردی، اسدالله کرمانی، عبدالله طباخ، احمد قره حصاری، علاءالدین تبریزی وعلیرضا عباسی زیبایی و گیرایی متفاوتی دارد.
یکی از آثار شاخص کتابت شده به این قلم، قرآن معروف به بایسنغری است که تک بر گها و رقعه های پراکنده آن در برخی از مجموعه های مهم جهان گسترده است. در این نوشتار فارغ از اینکه کاتب واقعی این اثر چه کسی است صفات و ویژگ یهای منحصر به فرد کتابت آن بررسی خواهد شد. جهت ارزیابی بهتر و سهولت در بیان، خط این قرآن از سه جنبۀ شکل حروف( مفردات(، ترکیب بندی و ارتباط مفاهیم و ترکیب ارزیابی می شود.