@article { author = {معتقدی, کیانوش}, title = {بررسی شیوه های تذهیب در «مکتب شیراز» (سده های نهم و دهم قمری) روزبهان شیرازی؛ نابغه خط و تذهیب}, journal = {آستان هنر}, volume = {3}, number = {شماره 4و5}, pages = {32-41}, year = {2013}, publisher = {موسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضوی}, issn = {}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {در بررسی تاریخ «کتا بآرایی » ایران در دوران اسلامی، نمون ههای فراوانی از مصاحف قرآنی سده های مختلف هجری را می توان سراغ گرفت که به لحاظ کیفیت خط و تذهیب و تجلید، کم نظیر و چشم نواز هستند؛ امّا تولید این چنین مصاحف بسیار نفیس (سلطانی)همواره در سایۀ حمایت پادشاهان و درباریان در دوره های مختلف و عمدتاً در کتابخانه های سلطنتی و زیر نظر اساتید عرصۀ کتا ب آرایی ممکن بوده است. دهه های پایانی سدۀ نهم و آغازین سدۀ دهم ﻫ.ق، شاید از مهمترین و تأثیر گذارترین لحظات تاریخ هنر کتا ب آرایی ایران به حساب بیاید، که وجود تعداد قابل توجّه مصاحف نفیس (قرآن، شاهنامه، کتب شعر و ادعیه)با تنوّعی چشمگیر در طرّاحی و رنگ آمیزی و کیفیت کتابسازی و هنرمندان فراوانی در خو شنویسی، تذهیب و نقاشی خود گواهی است بر این مدّعا. امّا در میان هنرمندان خو شنویس، اندک افرادی بودند که تذهیب آثارشان را نیز خودشان انجام می دادند، که از آن میان م یتوان به هنرمندانی همچون: "ابن بوّاب" (سدۀ چهارم ﻫ.ق)، "عثما ن بن ورّاق" (سدۀ پنجم ﻫ.ق)، "عبداللهّ همدانی" (سدۀ هشتم ﻫ.ق) و "روزبهان شیرازی" (سدۀ دهم ﻫ.ق)، اشاره نمود. شکوه تذهیب در عصر صفوی را باید در میان سه مکتب مهم "تبریز، هرات و شیراز" و در ارتباط با مکتب بغداد و ماوراءالنهر جستجو نمود. در این فرصت، بر آنیم تا با بررسی شرایط اجتماعی- سیاسی «شیراز » در سد ههای نهم و دهم ﻫ.ق، شیو ههای رایج در هنرهای خو شنویسی و تذهیب مصحف و نیز هنرمندان تأثیر گذار این دوران را معرّفی و آثار شاخص آ نها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم و دراین رهگذر با آثار واحوال هنرمند یگانۀ آن عصر، «روزبهان طبعی شیرازی » و خاندانش آشنا شویم. "روزبهان" بدون شک، یکی از خلّاق ترین و تأثیر گذارترین هنرمندان در زمینۀ خط و تذهیب قرآنی در مکتب شیراز و صد البته هنر کتا ب آرایی ایرانی در سدۀ دهم ﻫ‌.ق به حساب می آید. شیوۀ طرّاحی و کیفیت اجرایی (خط و تذهیب) آثار وی آن چنان عالی است، که کمتر می توان نمونه هایی همسنگ و همطراز با آثار وی پیدا کرد. در این مقال، شانزده اثر وی را شناسایی و با ارائۀ تصاویر، مورد بررسی قرار می دهیم. در ادامه، الگوی روزبهان در تهیۀ مصاحف قرآنی -قرآن به خط و تذهیب وی که امروزه در کتابخانۀ چستربیتی دوبلیننگهداری می شود- را با ارائۀ تصاویر، مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهیم داد و به لحاظ فنی با دیگر مصاحف مشابه مقایسه خواهیم کرد.}, keywords = {روزبهان شیرازی,مکتب شیراز,خوش نویسی,تذهیب,قرآن نگاری,تیموریان و صفویان}, url = {https://www.astanehonar.ir/article_96465.html}, eprint = {https://www.astanehonar.ir/article_96465_c01ad64ff1f88a513dbe9604e75e945d.pdf} }