موسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر6شماره 1620160521نگاهی به بازنشر قرآن بایسنغری81597051FAJournal Article20191203https://www.astanehonar.ir/article_97051_20bef49c378cc2ff0c1416a0b3e67503.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر6شماره 1620160521یادداشت هایی درباره مصحف منسوب به بایسنغرمیرزا161897052FAعلی اصغر ناصری مهرمشاور در امور نشر نفایسJournal Article20191203https://www.astanehonar.ir/article_97052_100dc62bf152616db6c7657343ae13ad.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر6شماره 1620160521مشخصات نسخه شناسی و خصوصیات خط و تذهیب قرآن بایسنغری براساس برگ های محفوظ در مجموعه آستان قدس رضوی202697053FAمجید فدائیانکارشناس هنریJournal Article20191203تاکنون ارزیابی و اظهارنظر عموم محققان دربارۀ قرآن بایسنغری، برمبنای برگ های
پراکندۀ مجموعه های مختلف جهان بوده است؛ امّا از آنجا که اکثر این مجموعه ها صرفاً
یک برگ و گاه چند تک سطر از این نسخه را دارند هیچ گاه اظهارنظری درست و متقن
دربارۀ خصوصیات اصلی این نسخه همچون ابعاد اصلی، تذهیب، نوع کاغذ و... عرضه
نشده است. این فقدان اطلاعات به اظهارنظرهایی نامطمئن و گاه نادرست دربارۀ این اثر
منجر شده است؛ از این رو پیش از عرضۀ هر تحلیلی دربارۀ این اثر لازم است، تا حد
ممکن، مشخصات دقیقش ثبت شود. از آنجا که در مجموعۀ آستان قدس رضوی، شامل
گنجینۀ قرآن و کتابخانه، بیشترین تعداد از برگ های این قرآن نگهداری می شود، بررسی
مشخصات نسخه بر مبنای این مجموعه دقیق تر و مطمئن تر از دیگر مجموعه هاست.
در این بررسی مشخص می شود: ابعاد اوّلیۀ برگ های این قرآن حدود 207×144 س.م و
نوع کاغذش مطبّق بوده است؛ خصوصیات متفاوت خطِ برخی برگ ها گواه دست داشتن
چند خطاط در کتابت آن است؛ تذهیب اثر به یکی از جزوه های قرآن محفوظ در آستان
قدس، به شامرۀ 416 و 417 ، مربوط به اوایل سدۀ نهم بسیار نزدیک است که احتمال
ارتباط میان مذهبّان دو اثر را تأیید می کند.https://www.astanehonar.ir/article_97053_035d53b754b90c3771c93550e506b89a.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر6شماره 1620160521پژوهشی در شناسایی و خوانش اوراق قرآن بایسنغری در مجموعه های ایران و جهان284497055FAمهدی صحراگردگروه معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.Journal Article20191203در بررسی های تاریخ هنر کتاب آرایی، قرآن معروف به «قرآن بایسنغری» ازجمله قرآن های شاخص و بزرگ نمونه های قرآن نگاری ایران به حساب می آید. در همین زمینه و با وجود پژوهش های فراوانی که درخصوص پیشینه، نحو ۀ استنساخ، شناسایی کاتب یا کاتبان احتمالی و سرگذشت این مصحف از عهد تیموری تا امروز انجام شده، پژوهشی جامع دربارۀ مجموعۀ اوراق و سطور پراکندۀ باقیمانده از این مصحف (در داخل و خارج از ایران)، به همراه تصاویر و خواندن متن آنها تاکنون منتشر نشده است. بااین همه و با وجود گزارشات ارزشمند جیمز بیلی فریزر (۱۸۲۲ م) در سفرنامه اش به قوچان و مشاهداتش از اوراق باقیمانده از این قرآن در بقعۀ امام زاده ابراهیم قوچان، به نظر می رسد بیشتر برگ های این مصحف تنها اندکی بعد از مفقود شدنش، به دلایلی نامعلوم غارت و تکه تکه یا در جایی پنهان شده است؛ چراکه با احتساب کلّ برگ ها و سطور موجود در کتابخانۀ مشهد و دیگر مجموعه های ایران و جهان، که در ادامه به تفضیل معرفی می شوند، کمتر از یکصد صفحه از این قرآن باقی مانده است، حال آنکه می توان تعداد کل صفحات قرآن کاملی با این ابعاد را در حدود ۸۵۰ برگ تخمین زد.<br /> در همین راستا و با هدف شناخت و ارائۀ فهرستی دقیق از این اوراق و معرفی مجموعه هایی که در حال حاضر این آثار در آنها نگه داری می گردند، گردآوری اطلاعات این پژوهش به روش توصیفی کتابخانه ای انجام شده و بررسی برخی قطعات از نزدیک توسط نگارنده صورت گرفته است. بدیهی است که یافتن قطعات گمشدۀ این مصحف و بررسی های بیشتر، می تواند چشم اندازهایی تازه دربارۀ سرگذشت و ویژگی های ساختاری و هنری (سبک خوشنویسی) این نسخۀ منحصربه فرد پیش روی پژوهشگران این عرصه قرار دهدhttps://www.astanehonar.ir/article_97055_6ee068cbe85af636eb446dc07547630c.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر6شماره 1620160521اسناد مرتبط با قرآن بایسنغری در مرکز اسناد آستان قدس رضوی465197056FAنرگس سیبویهکارشناس صنایع دستیJournal Article20191203از قرآن بزرگ آستان قدس که به اشتباه به بایسنغر نسبت داده شده، تنها شماری برگ پراکنده باقی مانده و هیچ برگی از آغاز و انجام نسخه که دربردارندۀ اطلاعاتی دربارۀ کاتب یا زمان دقیق کتابتش باشد به جا نمانده است. از این رو محققان برای آگاهی از سرگذشت این قرآن ناچارند بر مدارک و شواهد فرعی تکیه کنند. بخشی از مدارک مربوط به این قرآن، اسنادی است که به برگ های محفوظ در آستان قدس رضوی اختصاص دارد. برخی شواهد گواه انتقال یک یا چند برگ از این قرآن به مجموعۀ آستان قدس رضوی در سال های پایانی سدۀ دوازدهم است، با این حال به جز یک ضرب مهر بر یکی از برگ ها، سند دیگری در این زمینه در دست نداریم. اسناد کنونی مربوط به عصر قاجار و پهلوی است و موضوع شان مرمت برگ ها، انتقال برگ های باقی مانده از بقعۀ امام زاده ابراهیم جهت مرمت و نگهداری و تهیۀ قاب برای برگ های محفوظ در موزه است. یک نمونه نیز به مکاتباتی میان خزانه داری کل سابق با کتابخانۀ آستان قدسرضوی دربارۀ یک برگ تازه یاب در این مجموعه مربوط است. این مقاله به بررسی محتوای این اسناد اختصاص داده شده است.https://www.astanehonar.ir/article_97056_f9ad408657808a64fdef93115b6af81a.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر6شماره 1620160521چگونگی وارسی پنج برگ وقفی قرآن بایسنغری در کتابخانه آستان قدس رضوی به استناد مهرها و عرض دیدها525797057FAمهدی صحراگردگروه معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.مریم شهریاریJournal Article20191203بر پنج برگ از قرآن بایسنغری مهرها و عرض دیدهایی است که به استناد کهن ترین شان این پنج برگ دست کم از سال 1196 ق در این مجموعه موجود بوده است. این نکته نشان می دهد این برگ ها پیش از انتقال برگ های بقعۀ امام زاده ابراهیم، مستقیماً بر حرم امام رضا(ع) وقف شده و دست کم پس از انتقال شان از سمرقند به خراسان سرگذشتی متفاوت داشته اند. بررسی مهرها و عرض های ثبت شده بر این برگ ها نشان می دهد در کتابخانۀ آستان قدس رضوی دو روش برای وارسی نسخه ها رایج بوده است: نخست وارسی درونی کتابخانه که اغلب بدون ضرب مهر رسمی است، دو دیگر وارسی رسمی و فهرست برداری نسخه ها که با حضور متولی یا نمایندۀ او انجام می شده است. عالوه بر این، سه گونه مهر در این میان به کار رفته که عبارت است از مهر مخصوص متولی، مهر مربوط به وارسی غیررسمی کتابخانه و مهر وقف. فرم مهرهای ضرب شده بر این پنج برگ نیز بسیار متنوع است و سیر تحول روشنی از سنت حکاکی و مهرکنی مشهد در عصر قاجار را نشان می دهد.https://www.astanehonar.ir/article_97057_77d2c9c1bfd048e1a0493941743809ea.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر6شماره 1620160521مرمت میراث بایسنغرمیرزا در موزه ملک586397066FAسمانه سادات حسینیانکارشناس ارشد مرمت اشیای تاریخی وکارشناس مرمت مؤسّسۀ کتابخانه و
موزۀ ملی ملک.Journal Article20191203https://www.astanehonar.ir/article_97066_b75eb2c8ea71b3ce6d8e6cee6f561c3f.pdfموسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضویآستان هنر6شماره 1620160521بررسی و شناسایی آزمایشگاهی کاغذ قرآن بایسنغری647097067FAعلی اصغر ثابت جازاریکارشناس ارشد مرمت آثار تاریخ یفرهنگی، رئیس ادارۀ حفاظت و مرمت آثار فرهنگی سازمان
کتابخان هها، موز هها و مرکز اسناد آستان قدس رضویJournal Article20191203https://www.astanehonar.ir/article_97067_8bffc2958b51aa8bd7f91fb59771a025.pdf