عصر طلایی هنر «کتاب آرایی » ایران تاملی بر تذهیب مصحف در خاندان «وراق غزنوی » (قرون چهارم و پنجم هجری)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر هنر اسلامی

چکیده

خراسان مرکز هنری فعال ایران در عصر سامانی و غزنوی بود. هنر این دوره ها خود بر پایه شیوه های کهن )ساسانی و مانوی (منطقه استوار بود. در سایه حاکمان هنرپرور سامانی و غزنوی هنرمندان خلاق در زمینه های مختلف در رشته هایی همچون کتاب آرایی، کتابت، معماری و صنایع دستی، دست به خلاقیت و آفرینندگی زدند که برخی از آثار درخشان آن دوران تا کنون به جا مانده است. شیوه کتابت با خط کوفی در قرآن های این دوره ، تنها محدود به یک شیوه خاص نبود بلکه از سوی هنرمندان مختلف سبکهای جدیدی آزموده می شد. از آن جمله در زمینه تذهیب، شیوه جدیدی از سوی خاندان « وراق غزنوی » عرضه شد که تا یک قرن بعد نیز مورد تقلید و پیروی دیگران قرار گرفت. بررسی علل شکل گیری و شکوفایی این شیوه ، خود فرصتی است تا از این رهگذر بتوانیم نسبت به درک وتجزیه و تحلیل ویژگی های شیوه های خوشنویسی و تذهیب در این دوره نیز نگرشی تازه کسب کنیم. بررسی جایگاه و ویژگیهای تذهیب دراین دوره که در قالب شکل های هندسی و گیاهی در تزئین نسخ قرآنی مورد استفاده بود و همچنین نوع ترکیب بندی، فنون اجرایی و فرم نقوش موجود در شیوه عثمان بن وراق و مقلدینش از دیگر مسائلی است که در این فرصت به آن خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها