بررسی قفل های موجود در موزه آستان قدس رضوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس موزه

چکیده

هنر و صنعت از دیر باز در کنار یکدیگر بوده و هنرمند ایرانی با تغییر شکل دادن به مواد سخت و بی جانی چون سنگ، چوب و فلز به آ نها روح و هویتی تازه بخشید، چنان که از این پیوند، آثار بدیع و زیبایی خلق گردید. یکی از این هنرهای زیبا، هنر قفل سازی است که در آن با نقش زدن بر فلز، طرح هایی زیبا و دلنشین از نقوش تزیینی پدید می آید. این نقوش با اسطوره درهم می آمیزد، تا با این عمل شناسایی اسطوره ها و درک و دریافت فرهنگ و تمدن غنی و باشکوه ایران باستان میسر گردد.
قدیمی ترین قفل مکشوفه در ایران، سنگی است. این قفل متعلق به منطقۀ چغازنبیل بوده که از قرن سیزدهم پیش از میلاد باقی مانده است. کاربرد قفل ها در ایران نه تنها برای امنیت و حفاظت بوده که از آن به عنوان دوری جستن از آلودگی ها و بستن دخیل جهت گرفتن حاجت استفاده می کرده اند.
در بررسی قفل های موجود در موزۀ آستان قدس رضوی نیز این کاربردها نمایان می شود. قفل های حرم مطهر ائمۀ شیعیان، منشأ برکت و لطف الهی فرض می شده و زائرین با لمس آنها به هنگام ورود و خروج یا ریختن آب بر آنها، قدری از برکت آن مکان مقدّس بهره می بردند.