مسئول گنجینۀ ظروف، سلاح و ابزار نجومی سازمان کتابخان هها، موز هها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
چکیده
از زمان قدیم پاکیزگی جسم و جان برای ایرانیان مهم بوده است، این امر با ورود اسلام، به دلیل واجب بودن غسل و وضو برای نمازهای پنجگانه اهمیت فوق العاده ای یافت. به این دلیل حمام یا مکان شست وشو، از همان ابتدا در گسترۀ معماری شهری ایرانی جایگاهی خاص یافت و در همۀ شهرها حمام های متعددی ساخته شد. دورۀ صفوی، عصر شکوفایی معماری حمام ها به شمار می رود. در این دوره عمدۀ حمام ها در مکان های عمومی و در نزدیکی مسجدها بنا شدند به طوری که هر جا مسجدی احداث گردید، در کنار آن آب انبار و حمام نیز پدید آمد. بدین لحاظ اکنون حمام هایی زیبا از دورۀ صفوی به یادگار مانده است که حمام مهدی قلی بیک مشهد یکی از آنهاست. در این مقاله ابتدا موقعیت، تاریخچه، معماری، مصالح به کاررفته، سیستم گرمایشی، شبکۀ آب رسانی، روش تأمین نور فضای داخلی و تزیینات سربینۀ حمام تشریح گردیده، سپس چگونگی احیا و تغییر کاربری این حمام و تبدیل آن به موزۀ مردم شناسی بیان شده است.
)